عوامل موثر در انتخاب نوع دام در مراتع توسط بهره برداران (مطالعه موردی: مراتع شهرستان سوادکوه- منطقه خطیرکوه)

مراتع کشور با سطحی معادل 86 میلیون هکتار بیش از 53 درصد از مساحت ایران رادر بر می گیرد تردیدی وجود ندارد که این عرصه وسیع بستر تداوم حیات و توسعهء پایدار کشور بشمار می آید و مدیریت آن بدون توجه به ابعاد جمعیت و وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهره برداران آن امکان پذیر نخواهد بود. امروزه اقتصاد بخش قابل توجهی از خانوارها، به مراتع وابسته است و کشور ما نیز از نظر تعداد جمعیت دام سبک در رده های بالای جهانی قرار دارد. به نظر می رسد در حال حاضر با توسعه شهر نشینی و جاذبه های شهری شاهد کاهش دلبستگی نسل جوان به حرفه شبانی باشیم و در این میان شاید رویکرد انتخاب نوع دام در بین بهره برداران مراتع کشور متأثر از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و شرایط اکولوژیکی باشد. پیش بینی می شود، در صورت ادامه یافتن روند کنونی، در ده سال آینده بقای این حرفه با خطر جدی روبرو شود. این تحقیق در نظر دارد نقاط ضعف و قوت رویکرد انتخاب نوع دام را در برخی سامان های عرفی مراتع شهرستان سوادکوه از دیدگاه بهره برداران مورد بررسی قرار دهد. هدف این مطالعه تعیین عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر در انتخاب نوع دام و تعیین عوامل بوم شناختی موثر در انتخاب نوع دام و ارائه راهکارهای لازم در جهت انتخاب نوع دام مناسب در مراتع است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و مبتنی بر راهبرد پیمایشی است که در سامان های عرفی مراتع شهرستان سوادکوه منطقه خطیرکوه در استان مازندران انجام شده است. در این راستا 12 سامان عرفی انتخاب گردید و با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق، 52 پرسشنامه از طریق مصاحبه مستقیم با بهره برداران در منطقه تکمیل شده است. جهت بررسی رویکرد انتخاب نوع دام در این پژوهش چهار شاخص عوامل اقتصادی، شرایط نگهداری، ساختار و توپوگرافی و پوشش گیاهی مرتع انتخاب شده است و تاثیر هر کدام از آنها بر رویکرد انتخاب نوع دام ارزیابی گردید. یافته های این پژوهش نشان داد که بین شاخص های انتخاب شده، عوامل اقتصادی (47/0)، عوامل شرایط نگهداری (56/0) و توپوگرافی (51/0) و پوشش گیاهی (50/0) با رویکرد انتخاب نوع دام ارتباط معنی داری وجود دارد.